Granit Karkonoski
W Szklarskiej Porębie znajdują się, jedyne w Polsce, eksploatowane złoża unikalnego Granitu Karkonoskiego. Był on od wieków skarbem dla ludzi żyjących w Górach Izerskich i Karkonoszach.
Przez niemal całe tysiąclecie pełnił funkcję siedziska, obudowy palenisk, trwałych miejsc oznakowań , budowy obwarowań, wykorzystywany był jako budulec do wznoszenia domostw, mostów utwardzania dróg , detali zdobiących architekturę, wykonywania rzeźb, aż po segmenty do wznoszenia kościołów czy elementy luksusowych wykończeń współczesnych wnętrz. Kamieniołomy, które tu funkcjonowały i działają obecnie, to miejsca pracy ludzi, często ciężkiej i wykonywanej w ekstremalnych warunkach.
Projekt 100 TON, którego pomysłodawcą jest artysta rzeźbiarz Zbigniew Frączkiewicz, ma na celu ukazanie wartości unikatowego na skalę światową Granitu Karkonoskiego.
Rzeźba 100 TON
Inspiracją do powstania projektu stał się blok - bryła granitowa o takim ciężarze, znajdująca się w lesie, w nieczynnym wyrobisku, 3 km od centrum Szklarskiej Poręby. Według lokalnych informacji kamień ten wydobyto w latach 50 - tych ubiegłego wieku dla zrealizowania rzeźb przed budowanym wówczas w Warszawie Pałacem Kultury i Sztuki. Obecnie stoi na malowniczej polanie w sercu gór Izerskich. Zbigniew Frączkiewicz podkreśla, że od chwili jego ujrzenia w latach 80 - tych ubiegłego wieku stał się jego rzeźbiarska obsesją , fascynując skalą i energią. Blok granitowy ma zostać przekształcony w obiekt rzeźbiarski , jednak w sposób nie naruszający jego pierwotnego kształtu. Zostanie jedynie uniesiony na wysokość około 130 cm i podstawiony na 4 granitowych stopach – znaków człowieka .
Plener Rzeźbiarski
Elementy te zostaną wykonane podczas Międzynarodowego Pleneru Rzeźbiarskiego, jaki będzie miał miejsce w Szklarskiej Porębie na przełomie sierpnia i września 2018 r. Artyści uczestniczący w Plenerze mają do zrealizowania granitowe stopy o wymiarach ok 130x120x250cm wg ogólnego projektu autora projektu. Realizowane będą z granitu karkonoskiego, wydobytego wcześniej i ukształtowanego do odpowiednich wymiarów w kopalni I.K. GRANIT.
W plenerze udział wezmą rzeźbiarze z Czech oraz z Polski, w tym działający na terenie Szklarskiej Poręby artyści: Grzegorz Pawłowski i Maciej Wokan.
Podczas realizacji rzeźby dopuszcza się pewne piętno autorskie realizowanych detali, jednak ogólny wyraz nie powinien odbiegać od założeń autora idei.
Projekt rzeźby powstał w firmie GRANEX w Strzegomiu podczas pleneru w 2015 r.
W 2017 r był prezentowany w centrum Wrocławia w ramach wystawy ELEWATOR SZTUKI. W katalogu wydanym z okazji owej wystawy czytamy ...”Kamienny obiekt Rzeźba 100 TON zrealizowana bez ingerencji w bryłę autentycznego bloku granitu (…) staje się niejako obiektem kultowym, rodzajem gigantycznego ołtarza, kamieniem magicznym zaistniałym w hołdzie tym, którzy od wieków mozolnie wydobywają granit, często płacąc za trudną i niebezpieczną pracę własnym życiem”...
Obecnie projekt rzeźby jest eksponowany w Szklarskiej Porębie przy parkingu u zbiegu ulic Słonecznej i Kilińskiego.
Międzynarodowy Plener Rzeźbiarski jest współfinansowany przez Unię Europejską ze Środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Republika Czeska – Rzeczpospolita Polska 2014-2021 oraz ze środków budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Nysa.
Szlak Granitowy
Po plenerze kolejnym etapem projektu 100 TON będzie utworzenie w 2019 r. szlaku granitowego wiodącego m.in. przez Kamienny Krąg, granitowy kościół pw. Maksymiliana Kolbego, granitowy kościół p.w. Bożego Ciała, obok budynku Poczty Polskiej z granitowym wystrojem elewacji, poprzez pracownie artystów działających na terenie Szklarskiej Poręby, następnie przez wyrobisko kopalni I.K. GRANIT do usytuowanego w lesie obiektu 100 TON.
Będzie to niezwykła, intrygująca i magiczna podróż w świat sztuki, sztuki użytkowej, architektury, geologii , petrologii, przemysłu kamieniarskiego i urokliwych pod względem przyrodniczym miejsc Szklarskiej Poręby. Podróż przybliżająca regionalny skarb jakim jest Karkonoski Granit.
(tekst. Z. Frączkiewicz, MOKSiAL)