Konferencja europejskich kolonii artystycznych w Kazimierzu Dolnym
Kazimierz Dolny pod koniec września gościł około pięćdziesięciu przedstawicieli europejskich kolonii artystycznych. Nad Wisłę przywiodła ich międzynarodowa konferencja pn. Europejskie kolonie artystów. Przeszłość i przyszłość. W tym ważnym zjeździe artystów, historyków sztuki, muzealników i ludzi innych profesji związanych ze światem artystycznym, nie mogło zabraknąć przedstawicieli Szklarskiej Poręby. Izersko-karkonoską kolonię, jedną z dwóch polskich, obok Kazimierza Dln., należącą do Europejskiej Federacji Kolonii Artystów euroArt, reprezentowali pracownicy szklarskiego oddziału Muzeum Karkonoskiego: kierowniczka Bożena Danielska oraz kustosz dr Przemysław Wiater.
W ostatnich latach polskie kolonie artystyczne przeżywają z jednej strony rozkwit — przybywa artystów, płodnych twórców; z drugiej jednak nie są podejmowane żadne spektakularne działania na większą, ponadlokalną skalę, odciskające na polskim krajobrazie artystycznym większe piętno. I o ile Kazimierz Dolny ze sztuki i lokalnych artystów uczynił swój sztandarowy produkt turystyczny, to w Szklarskiej Porębie sztuka i twórczość artystyczna nie jest magnesem ściągającym przyjezdnych. Nie powinno to jednak nikogo dziwić. Nawet za czasów braci Hauptmannów i XIX-wiecznej kolonii artystycznej do Schreiberhau przyjeżdżano głównie ze względu na Góry Olbrzymie, a nie po to by u źródła zakupić dzieło miejscowych artystów.
Jednym z pomysłów mającym aktualny stan rzeczy przełamać, jest ustanowienie 2023 r. europejskim rokiem kolonii artystycznych. Z apelem o ustanowienie ROKU EUROPEJSKICH KOLONII ARTYSTÓW, wystąpił w Kazimierzu Dln. do organów Unii Europejskiej dr P. Wiater.
To „[…] byłoby wzmocnienie procesu tworzenia społeczeństwa obywatelskiego oraz uzmysłowienie społecznej roli alternatywnej sztuki i sposobu życia, a także szersza refleksja nad dniem dzisiejszym i przyszłością cywilizacji europejskiej”, uzasadnia swą petycję szklarski historyk.
Europejskie lata tematyczne ustanawiane są przede wszystkim dla wszczęcia dyskusji nad doniosłym zagadnieniem w państwie-członku UE oraz między państwami. Jak możemy przeczytać w oficjalnym serwisie int. Unii Europejskiej EUROPA, „celem europejskich lat tematycznych jest podnoszenie poziomu świadomości na określone tematy, zachęcenie do debaty oraz zmiana postaw. W czasie trwania danego roku europejskiego przekazywane są dodatkowe fundusze na projekty lokalne, krajowe i międzynarodowe dotyczące tematów, którym jest on poświęcony.” [Europa.eu]
Mają one też dawać impuls polityczny z instytucji UE rządom państwowym do tworzenia strategii politycznych. Bywa, że wraz z ustanowieniem roku tematycznego proponowane są też zmiany legislacyjne dotyczącego danego tematu. Jego propozycję wysuwa Komisja Europejska, a decyzję o ustanowieniu podejmują solidarnie Parlament Europejski oraz rządy państw członkowskich UE.
Przykłady lat tematycznych:
• 2018 był Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego;
• 2011 — Europejskim Rokiem Wolontariatu;
• 2003 — Europejskim Rokiem Osób Niepełnosprawnych;
• 1990 — Europejskim Rokiem Turystyki.
Poczynając od 1983 żaden rok nie był poświęcony tak wąskiemu i nieuniwersalnemu tematowi jak proponowany przez dr. Wiatera Rok Kolonii Artystów. Czy europejskie Komisja i Parlament oraz rządy członków UE odpowiedzą na apel pozytywnie? Z pewnością będzie to wymagało znacznego lobbingu. Kolonii artystycznych zrzeszonych w EFKA euroArt jest ponad 40 — głównie w Niemczech (22) i Holandii (12), a także we Francji, Austrii, na Węgrzech, Litwie, w Polsce, Finlandii i Norwegii. To nie mała siła.
Gdyby w istocie Rok Kolonii Artystów został ustanowiony, z pewnością w ślad za tym popłynąłby strumień pieniędzy na organizację rozmaitych przedsięwzięć wpisujących się w temat. A skoro w Polsce tylko dwie miejscowości szczycą się mianem kolonii artystycznych (Kazimierz i Szklarska), to wolno się spodziewać, iż właśnie one byłyby głównymi beneficjentami wsparcia.
Arkadiusz Lipin
Więcej o euroArt: https://www.euroart.eu
Więcej o latach tematycznych UE: https://europa.eu/european-union/about-eu/european-years_pl
