Z inicjatywy Instytutu Astronomicznego
Uniwersytetu Wrocławskiego, przy współpracy z Leśnym Kompleksem
Promocyjnym „Sudety Zachodnie”, Nadleśnictwem Świeradów Zdrój i
Nadleśnictwem Szklarska Poręba oraz dzięki zaangażowaniu
Towarzystwa Izerskiego i szefa Stacji Turystycznej „Orle”
Stanisława Kornafela rusza w tym roku wyjątkowo ciekawa inwestycja
w Górach Izerskich – PROJEKTY IZERSKIE.
Pomysł utworzenia w Górach Izerskich
swoistej enklawy astronomicznej powstał 3 lata temu podczas II
Spotkań Astronomicznych organizowanych na Orlu przez Uniwersytet
Wrocławski i w pierwszej fazie zaowocował zorganizowaniem Szkolnych
Warsztatów Astronomicznych dla młodzieży.
Każdy, kto choć raz
spędził noc w Stacji Turystycznej „Orle” albo w Chatce
Górzystów, wie pod jakim niebem zasypiają goście obu schronisk.
Niebo w tym rejonie jest ok 20 razy ciemniejsze niż niebo miejskie,
dzięki czemu na firmamencie doskonale widoczna jest Droga Mleczna i
wiele gwiezdnych konstelacji. I właśnie chęć wyróżnienia i podkreślenia
wyjątkowości tego miejsca dała początek Projektom Izerskim, dodatkowo - realizowanych w ramach Międzynarodowego Roku Astronomii 2009.
W miniony weekend - 9 maja odbyło się uroczyste odsłonięcie pierwszego z elementów zaplanowanych w Projektach - zegara słonecznego usytuowanego na budynku Stacji Turystycznej „Orle”. Zegar wskazuje zarówno godziny jak i pełni funkcję kalendarza. Aktualnie czas odczytany na zegarze będzie się różnić od naszego czasu o 1 godzinę, gdyż zegar wskazuje czas prawdziwy, słoneczny a nasze zegarki ustawione są na czas letni.
W ramach Projektów na Orlu stanąć ma także – gnomon – ok 2 metrowa iglica granitowa, jeden z najstarszych i najprostszych przyrządów astronomicznych, którego cień wskazuje położenie Słońca.
Między Orlem a Chatką Górzystów zaplanowano powstanie ścieżki dydaktycznej – Skalowany Model Układu Słonecznego długości 4,5km. Każda planeta będzie zaznaczona w terenie obeliskiem skalnym z tabliczką znamionową.
W planach Projektów Izerskich jest także ustawienie Kamiennego Kręgu na Stogu Izerskim oraz utworzenie Parku Ciemnego Nieba na obszarze obejmującym górną część doliny Izery i dolinę Izerki wraz z otaczającymi je górami (ok 70 km kw). Neolityczne obserwatorium astronomiczne w postaci kręgu będzie składało się z ośmiu 2 metrowych słupów rozstawionych po okręgu o średnicy 20m. W środku znajdzie się kolejny zegar słoneczny, tym razem analematyczny, gdzie wskaźnikiem czasu będzie cień człowieka.
Park Ciemnego Nieba obejmie w swym obszarze wszystkie elementy Projektów Izerskich, a nawet sięgnie na czeską stronę.
Poza instalacjami w terenie pomysłodawcy projektów przymierzają się do prowadzenia otwartych obserwacji nieba w amatorskich obserwatoriach astronomicznych. W zamysłach twórców jest również wymiana oświetlenia na całym obszarze Parku, tak aby światło elektryczne nie było kierowane w stronę nieba, co przyczynia się do tzw. „zanieczyszczenia światłem” - łun świetlnych nad miastami.
Realizacja większości projektów przewidziana jest na rok 2009, tylko inauguracja Kamiennego Kręgu planowana jest na przesilenie letnie w 2010 roku.
Życzymy powodzenia realizatorom Projektów a sponsorów zachęcamy do wsparcia finansowego inwestycji, głównie modelu układu słonecznego. Uwaga! Można zostać sponsorem planety!
szczegóły na www.astro.uni.wroc.pl
Tekst Edyta Głębocka
