Urodziny Mistrza Wlastimila

Wykład i koncert z okazji urodzin Wlastimila Hofmana

27 kwietnia 2019 r. od godz. 17 w Domu Carla i Gerharta Hauptmannów — oddziele Muzeum Karkonoskiego, przy ul. 11 Listopada 23 w Szklarskiej Porębie

Anhelli Julisza Słowackiego w malarstwie Wlastimila Hofmana — wykład Mileny Chilińskiej z "Artes Liberales" Uniwersytetu Warszawskiego.

Koncert i recytacja wierszy — Eleni Ioannidou (śpiew) oraz Andrzej Broś (recytacja).

Spotkanie poprowadzi Bożena Danielska.

Co roku, z okazji urodzin najznamienitszego artysty polskiej Szklarskiej Poręby w mieście odbywa się szereg uroczystości związanych z upamiętnieniem malarza. W godzinach dopołudniowych Szlakiem Wlastimila Hofmana przejdzie wycieczka prowadzona przez Mariana Capa. Popołudniu, w Muzeum Karkonoskim — Domu Carla i Gerharta Hauptmannów odbędzie się spotkanie poświęcone Mistrzowi.

Milena Chilińska poruszy temat bardzo istotny w przedwojennej symbolicznej twórczości Hofmana. Omówi znaczenie poezji Juliusza Słowackiego i jego bohatera – Anhellego, wyjaśni znaczenie postaci dla sztuki młodopolskiej oraz zaprezentuje obrazy Hofmana, w których portretował siebie i żonę, jako bohaterów poematu.
Wieczór uświetni Eleni Ionnadou śpiewając pieśni czeskiego kompozytora, Antonína Leopolda Dvořáka, a Andrzej Broś wyrecytuje wiersze poświęcone Wlastimilowi Hofmanowi.

Przypomnijmy sylwetkę malarza...

WLASTIMIL HOFMAN
Malarz, reprezentant nurtu symbolistycznego i sztuki tradycjonalistycznej. Urodzony w 1881 w Pradze, zmarł w 1970 w Szklarskiej Porębie. Syn Czecha i Polki, w 1889 osiadł wraz z rodziną w Krakowie. Studia artystyczne odbył w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych w latach 1895-1899 pod kierunkiem Floriana Cynka, Jacka Malczewskiego, Józefa Unierzyskiego i Jana Stanisławskiego. W okresie 1899-1901 doskonalił swe warsztatowe umiejętności w paryskiej École des Beaux-Arts u Jeana-Léona Gérôme'a. W latach 1901-1902 kontynuował naukę w macierzystej uczelni w pracowni Leona Wyczółkowskiego. Okres 1919-1920 spędził w Paryżu, po czym osiedlił się na stałe w Krakowie, skąd wyjeżdżał do Wiednia, Pragi i Paryża; odbył także studyjne podróże do Włoch. W okresie II wojny światowej przebywał w Palestynie, dokąd zawiódł go szlak bojowy Legionu Czeskiego. W 1946 r. powrócił do Polski; w 1947 r. zamieszkał w Szklarskiej Porębie.
[….] Decydujący wpływ na ukształtowanie się postawy twórczej Hofmana wywarła symbolistyczna sztuka Jacka Malczewskiego; artysta uznawany jest za kontynuatora wyznaczonej przez Malczewskiego linii symboliczno-alegorycznego malarstwa zarówno w zakresie podejmowanych motywów ikonograficznych jak i stosowanej stylistyki oraz kompozycyjnych rozwiązań. Jego repertuar tematyczny obejmował obok scen religijnych, liryczne w wyrazie kompozycje baśniowo-fantastyczne i antyczne wątki.
 Naczelną zasadą obrazowania Hofmana była narracyjność, koncentracja na anegdocie i pewna teatralizacja przedstawień. Motyw Madonny z Dzieciątkiem - przebranej w ludowy strój, radosnej lub melancholijnej, ukazanej na tle idyllicznego pejzażu - stał się wyróżnikiem wczesnej twórczości artysty. W wielu wariantach opracowywał motyw Erosa i Psyche tworząc dowcipną trawestacje intryg snutych przez Amora; mitologiczne parafrazy Hofmana ewokowały pogodny nastrój znamienny dla poetyki sielanki. Bardziej drapieżnego charakteru nabrały nasycone rubasznym humorem sceny nawiązujące do ludowych wierzeń, zabobonów i obrzędów, których protagonistami były strachy na wróble i jasełkowi aktorzy. Często powracającym w sztuce Hofmana tematem były rodzajowe epizody zaczerpnięte z życia górali oraz wizerunki chłopów, dające okazję do zaakcentowania dekoracyjności strojów i folklorystycznych fascynacji twórcy. Pojawiające się w jego obrazach postacie nędzarzy i kalek wpisywały się w mizerabilistyczny nurt jego malarstwa skoncentrowany na egzystencjalnym cierpieniu i tragizmie wojny. Zapożyczony z repertuaru europejskiego symbolizmu motyw starości skontrastowanej z młodością niósł treści wanitatywne. Syntetycznie potraktowany pejzaż dopowiadał symboliczny wymiar przedstawień także w obrazach o tematyce historyczno-patriotycznej.
W nawiązującym do sztuki gotyckiej, wczesnorenesansowej i ludowej malarstwie Hofmana kluczową rolę odgrywał linearyzm. Artysta określał kształty klarownym konturem, bryłę wydobywał walorowym modelunkiem, stosował barwy lokalne wzmocnione niekiedy refleksami fioletu, różu i zieleni. Jego umiejętność werystycznego odtworzenia rysów twarzy przejawiła się w serii autoportretów malowanych w różnych okresach życia, często - podobnie jak u Malczewskiego - finezyjnie upozowanych i dopełnionych alegorycznym sztafażem.

Irena Kossowska, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, marzec 2003.